2025-yil dunyo jamoatchiligi e’tibori yana bir bor tarixiy Samarqand shahriga qaratildi.

 Zero, bu qadimiy diyorda YUNESKOning 43-Bosh konferensiyasi — “Parijdan tashqaridagi sammit” o‘tkazilmoqda. Bu voqea O‘zbekiston tarixida ham, YUNESKO faoliyatida ham yangi bosqichni boshlab berdi.

YUNESKO (Birlashgan Millatlar Tashkilotining Ta’lim, Fan va Madaniyat masalalari bo‘yicha tashkiloti) 1945-yil 16-noyabrda tashkil etilgan.

Asosiy maqsadi — ta’lim, ilm-fan, madaniyat va axborot orqali tinchlikni mustahkamlash, xalqlar o‘rtasida do‘stlikni rivojlantirishdir.

Bugungi kunda tashkilot tarkibida 194 ta davlat a’zo.

Bosh qarorgohi — Fransiyaning Parij shahrida joylashgan.

O‘zbekiston va YUNESKO hamkorligi

O‘zbekiston Respublikasi 1993-yilda YUNESKO a’zoligiga kirgan.

Shundan beri mamlakatimiz YUNESKO bilan samarali hamkorlik qilib kelmoqda.

Bugungi kunda O‘zbekistonning quyidagi qadimiy shahar va qadriyatlari YUNESKO ro‘yxatiga kiritilgan:

Samarqand – madaniyatlar chorrahasi

Buxoro – tarixiy markaz

Xiva – Ichan-qal’a

Shahrisabz – tarixiy markaz

Boysun madaniy an’analari

Askiya san’ati, Navro‘z bayrami (nomoddiy meros sifatida)

Bu — O‘zbekistonning boy madaniyati va tarixiga berilgan xalqaro e’tirofdir.

YUNESKO tarixida birinchi marta Parijdan tashqarida bunday yirik Bosh konferensiya o‘tkazilmoqda.

2025-yil 30-oktabrdan 13-noyabrgacha davom etadigan ushbu sessiya “Silk Road Samarkand” kongress markazida o‘tmoqda.

Bu anjumanda 194 ta davlat vakillari, jumladan 5 000 dan ortiq delegatlar ishtirok etmoqda.

Kun tartibida quyidagi masalalar muhokama qilinmoqda:

global ta’lim tizimining kelajagi;

fan va texnologiyalar orqali barqaror rivojlanish;

madaniy merosni saqlash va raqamlashtirish;

sun’iy intellekt va inson qadri muvozanati;

 

yoshlar, ayollar va media erkinligi masalalari.

Samarqanddagi sessiya nafaqat siyosiy yoki madaniy miqyosda, balki xalqaro e’tibor markaziga aylangan voqea sifatida tarixda qolmoqda.

YUNESKO rahbariyati

YUNESKOni 2017-yildan beri Audrey Azoulay (Fransiya vakili) boshqarib kelmoqda.

U 2021-yilda ikkinchi marta qayta saylangan.

Ammo 2025-yil oktabr oyida tashkilot tarixida ilk bor arab mamlakatidan bo‘lgan rahbar — Misrlik Xolid El-Enani yangi bosh direktor sifatida saylandi.

Bu o‘zgarish YUNESKO uchun tarixiy qadam bo‘lib, geografik va madaniy xilma-xillikka asoslangan yangi davrni boshlab berdi.

O‘zbekiston uchun ahamiyati

Samarqandda o‘tkazilayotgan bu yirik sammit O‘zbekistonning xalqaro nufuzini yanada oshirdi.

Mamlakatimiz Prezidentining madaniyat, ta’lim va fan sohasidagi tashabbuslari jahon hamjamiyati tomonidan yuksak e’tirof etilmoqda.

Sessiya doirasida Samarqandda:

xalqaro madaniyat haftaligi,

ilmiy-innovatsion ko‘rgazmalar,

yoshlar forumi,

YUNESKOning 43-sessiyasi Samarqandda o‘tkazilishi — bu O‘zbekistonning jahon miqyosidagi ishonchli hamkor sifatida tan olinishidir.

Bu nafaqat tarixiy, balki ma’naviy va madaniy g‘alaba, kelajak avlodlar uchun faxrli merosdir.

Samarqand bugun nafaqat Buyuk Ipak yo‘lining yuragi, balki global madaniyat va ilm markazi sifatida butun dunyoga o‘z nurini sochmoqda.

 

Savriniso NARZULLAYEVA,

“Gulobod tongi” gazetasi muharriri.